- Vəsiyyət hədisinin sənədinin səhih olduğunu sübut etmək üçün irəli sürülən dəlillər
- Qurana uyğunluq
- Vəsiyyət hədisi mötəbər kitabda nəql edilmişdir
- Rəvayətin məzmununun mütəvatir olması
- Rəvayətə zidd olan başqa bir rəvayətin yoxluğu
- Təqiyyə ehtimalının olmaması
- Alimlərin rəvayətdən dəlil olaraq istifadə etməsi
Alimlərin rəvayətdən dəlil olaraq istifadə etməsi
Nazim əl-Uqeyli deyir: “Bəzi böyük alimlərin və mühəddislərin vəsiyyət hədisindən dəlil olaraq istifadə etmələi onun mötəbərliyinə və ona etimad etməyin düzgünlüyünə dəlalət edir. Çünki əgər o zəif olsaydı, o zaman bu böyük alimlərin ona əsaslanması mümkün olmazdı”.(Difaən an əl-Vəsiyyə, səh. 23)
Görünür bu “şeyx” hədisi nəql etməklə onun məzmununu qəbul etməyi bir-birindən ayıra bilmir. O Şeyx Tusini rəvayətə etimad edən şəxslərdən hesab etmişdir. Bir halda ki, Şeyx bu hədisi sadəcə olaraq rəvayət etmişdir və ona heç bir rəy bildirməmişdir. Məlumdur ki, Şeyx (quddisə sirruh) on iki İmama (əleyhimus-səlam) dəlalət edən hədisləri qeyd etmişdir. Bu hədisi də onların içində gətirmişdir və onun lazım olan hissəsindən dəlil olaraq istifadə etmişdir; bu hissə isə onun on iki imama dəlalət etdiyi hissəsidir. Amma hədisin qalan məzmununa gəlincə, (məsələn, İmam Məhdinin (əleyhis-səlam) övladları olacaq və bu övladlar ondan sonra imam olacaqlar və s.), Şeyx Tusi (quddisə sirruh) özü daha əvvəldə dediyi bir sözündə bunları rədd etmişdir. Belə ki, deyir:
“O şəxslərə gəlincə ki, deyirlər: “Xələfin övladı var və imamlar on üçdürlər”, bu şəxslərin sözləri İmamların (əleyhimus-səlam) on iki nəfər olması barədə gətirdiyimiz dəlillərə əsasən batildir. Bu söz bir kənara atılmaldır. Özü də bu firqələr hamısı – Allaha həmd olsun ki – aradan gediblər və onların sözünü deyən bir kimsə qalmayıb. Bunun özü bu sözlərin batilliyinə dəlildir”. (əl-Ğeybə, səh. 137)
Biz daha öncə alimlərimizin bu məsələ ilə bağlı dedikləri sözləri nəql etdik. Biz bu rəvayətə əməl edən və onun məzmununu, xüsusən də son hissəsini qəbul edən bir alimə rast gəlməmişik.
Budur onların bu rəvayətin mötəbərliyi və ona əməl etməyin vacibliyi üçün dedikləri ən əsas dəlillər. Hörmətli oxucunun da gördüyü kimi onların qeyd etdikləri dəlillərin heç biri bu rəvayətin səhihliyini isbat etmək üçün yaramır. Hətta nəinki bu qədər böyük bir əqidəvi məsələdə, adi bəsit fiqhi məsələdə belə dəlil olaraq yaramır.
Əgər fərzən onların vəsiyyət hədisinin sənədi ilə bağlı iddia etdikləri bütün şeylərlə razılaşsaq və onların rəvayətdən başa düşdükləri mənanı qəbul etsək, yenə də onların qarşısında böyük bir müşkül qalmış olacaq. O müşkül budur ki, rəvayətdə kimin nəzərdə tutulduğunu təyin etmək lazım gəlir. Rəvayət təkcə adı (Əhməd) qeyd etməklə kifayətlənib və onun İmam Məhdinin (əleyhis-səlam) övladlarından olduğunu bildirib. Biz daha öncə Əhməd İsmayılın İmam Məhdinin (əleyhis-səlam) nəslindən olması iddiasını müzakirə etdik və bu iddianın puçluğunu və batilliyini isbat etdik. Tək ada gəlincə isə adı “Əhməd” olan minlərlə və bəlkə milyonlarla müsəlman vardır. Buna görə də Əhməd İsmayılın ardıcılları yeni bir qayda qondarmışlar və o qayda bundan ibarətdir ki, “vəsiliyi yalnız onun sahibi iddia edə bilər!” Bizim müzakirə edəcəyimiz növbəti məsələ budur və biz onun batilliyini göstərəcəyik, inşəAllahu-təala.
Şeyx Əhməd Salman
Ardı var...
