Məqalənin WORD sənəd versiyasını BURADAN yükləyə bilərsiniz.

[pagename:Giriş|İttihamın kökü|İttihama qarşı cavablarımız|Sələfilərin «şeytan ayələri» barəsində Peyğəmbərə (s) atdıqları iftira|«Şeytan ayələri» hədisi barəsində şiə alimlərinin rəyi]

Giriş

Bağışlayan və Mehriban Allahın adı ilə

Sələfilər əllərinə hər imkan düşdükdə şiələrin Cəbrayılı (ə) xəyanətdə günahlandırdığını, guya Cəbrayılın (ə) vəhyi səhvən İmam Əli (ə) yerinə Hz.Muhəmmədə (s.ə.a) gətirdiyini, buna görə də, şiələrin namazın salamını bitirdikdən sonra əllərini üç dəfə qaldıraraq «Xanə əl-Əmin» (Cəbrayıl xəyanət etdi) dediklərini iddia edirlər.

Bunlara inanan hansı sünni, və ya sələfi şiələrə düşmən gözü ilə baxmaz ki? Əziz oxucu, sən hər hansı bir şəxsin Cəbrayılın vəhyə xəyanət etdiyinə inansan, ona düşmən gözü ilə baxmazsanmı?

Şiələrə qarşı bu əsassız propoqandanın televiziya vasitəsilə necə aparıldığına şahid olmaq üçün aşağıdakı videoları izləyə bilərsiniz:

1. Əbd əl-Əziz əl-Fəuzan - Səudiyyə Ərəbistanında Muhəmməd bin Səud adına Universitetinin İslam Şəriəti üzrə professoru və Müəllimlər Heyətinin üzvü

Video: http://www.youtube.com/watch?v=eK09O-vqldo

Facebook səhifəsi: https://www.facebook.com/Dr.abdulazizalfawzan/info

Twitter səhifəsi: https://twitter.com/Abdulazizfawzan

2. Şeyx Həsən Əli Mureyb - əl-Əzhər Universitetinin Doktorantı, Livanda Bəhaəddin Həriri Məscidinin İmamı

Video: http://www.youtube.com/watch?v=cX0Zw8fuX7c

Facebook səhifəsi: https://www.facebook.com/HassanAlyMoraib/info

Rəsmi internet səhifəsi: http://www.hasanmoraib.com/Sections/About.aspx

3. Muhəmməd əz-Zuğbi – Misirli sələfi aktivistlərindən biri, bir çox kitab müəllifi, daima TV-lərdə anti-şiə çıxışları ilə məşhurdur

Video: http://www.youtube.com/watch?v=0QVFDGSiUDs (15-ci dəqiqə)

Facebook səhifəsi: https://www.facebook.com/Elzoghbe.Official.Page

Twitter səhifəsi: https://twitter.com/ElzoghbeTV

Rəsmi internet səhifəsi: http://www.alzoghby.com/

4. Sələfilər tərəfindən murdar əməllərinə alət edilmiş balaca uşaq

Video: http://www.youtube.com/watch?v=IRFr2nA1gtE

[page]

İttihamın kökü

 

Şiələr namazın salamından sonra

 

«Xanə əl-Əmin» (Cəbrayıl xəyanət etdi) deyirlərmi?

Ayə və rəvayətlərdən aydın olur ki, yəhudilər Cəbrayılın (ə) risaləti çatdırmaqda xəyanət etdiyinə etiqad bəsləyirlər. Onların fikrinə görə, Allah-Təala Cəbrayıla əmr verdi ki, nübüvvəti İsrail ailəsinə çatdırsın, lakin Cəbrayıl (ə) Allahın əmrinin xilafına olaraq nübüvvəti İsmayılın (ə) övladlarına verdi. Buna əsasən də, yəhudilər Cəbrayılı (ə) düşmən tutaraq «Xanə əl-Əmin!» cümləsini özləri üçün şüar olaraq təyin etdilər. Buna görə də, Quran onların sözlərinin əsassız olduğunu isbat etmək üçün və onları bu işlərinə görə tənqid etmək üçün Cəbrayılı (ə) doğru və əmin bir mələk kimi tanıtdırır:

نزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ عَلَى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ

Ruh əl-əmin (Cəbrayıl (ə)) onu endirdi, qorxudanlardan (Peyğəmbərlərdən) olasan deyə, sənin qəlbinə (nazil etdi).

əş-Şüəra, 193-194

Başqa bir yerdə buyurur:

قُلْ مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَى قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَهُدًى وَبُشْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ

(«Cəbrayıla düşmənik və buna görə də səni qəbul etmirik» – deyən yəhudilərin cavabında) de: «Cəbrayıla düşmən olan kəs (əslində Allahın düşmənidir, çünki) o, Quranı sənin qəlbinə Allahın əmri (və ya əzəli iradəsi) ilə ondan qabaq olan (səmavi kitab)ların təsdiq edicisi və möminlər üçün hidayət və müjdə olaraq nazil edib”.

əl-Bəqərə, 97

Bu ayələrdən və onların təfsirindən aydın olur ki, yəhudilər Cəbrayılı (ə) düşmən tutduqları üçün onu «əzab mələyi» adlandırırdılar və onu risalətin çatdırılmasında xəyanətlə ittiham edirdilər.

حدثنا القاسم ، قال : ثنا الحسين ، قال : حدثني حجاج ، عن ابن جريح ، قال : حدثني القاسم بن أبي بزة : أن يهود سألوا النبي ( ص) من صاحبه الذي ينزل عليه بالوحي ، فقال : جبريل . قالوا : فإنه عدو لا يأتي إلا بالحرب والشدة والقتال . فنزل : ( من كان عدوا لجبريل) الآية .

Qasim bizə rəvayət etdi və dedi: Hüseyn bizə rəvayət etdi və dedi: Həccac mənə İbn Cureyhdən rəvayət etdi və dedi: Qasim ibn Əbi Bəzə mənə rəvayət etdi və dedi: Yəhudilər Peyğəmbərdən (s) soruşdular ki, kim sənə vəhy nazil etmişdir? Peyğəmbər (s) buyurdu: «Cəbrayıl (ə).» Dedilər: «O, düşməndir, müharibə və şiddətli işlərdən başqa şeylər üçün nazil olmur.» Sonra bu ayə nazil oldu.

İbn Cərir ət-Təbəri, Cami əl-bəyan, c. 1, s. 608; İbn Kəsir, Təfsir Quran əl-Əzim, c. 1, s. 134; İbn Həcər əl-Əsqəlani, əl-Ucab fi bəyan əl-əsbab, c. 1, s. 289; Bu məzmunla Əllamə ət-Təbatəbai, Təfsir əl-mizan, c. 1, s. 231

Buna əsasən, «Xanə əl-Əmin» şüarı yəhudilərin xurafatlarından qaynaqlanır. Bəzi cahil yazarlar da şiələrlə dərin düşmənçiliyi üzündən bu sözü şiənin əleyhinə işlədir və namərdcəsinə bu ittihamı şiəyə nisbət verirlər.

İbn Teymiyyə deyir:

وكذلك الرافضة واليهود تبغض جبريل ويقولون هو عدونا من الملائكة وكذلك الرافضة يقولون غلط جبريل بالوحي على محمد صلى الله عليه وسلم

Yəhudilər və rafizilər (şiələr) Cəbrayıla (ə) qarşı buğz edirlər və onu mələklər arasında öz düşməni bilirlər. Belə ki, rafizilər deyir: «Cəbrayıl (ə) səhvən vəhyi Muhəmmədə (s) nazil edibdir. »

İbn Teymiyyə, Minhac əs-sünnə ən-nəbəviyyə, c. 1, s. 27 (onlayn mənbə: 1, 2, 3, 4)

Digər səhifədə yazır:

واليهود عادوا جبريل ، فقالوا : هو عدونا ، وكذلك الرافضة قالوا : أخطأ جبريل بالوحي

Yəhudilər Cəbrayılı (ə) düşmən hesab edir və deyirlər: «O, bizim düşmənimizdir.» Necə ki, rafizilər deyir: «Cəbrayıl (ə) vəhyi gətirərkən səhv edibdir.»

İbn Teymiyyə, Minhac əs-sünnə ən-nəbəviyyə, c. 1, s. 32 (onlayn mənbə: 1, 2, 3, 4)

[page] İttihama qarşı cavablarımız

Şiələr namazdan sonra 3 dəfə təkbir deyirlər

Sələfilərin bu ittihamı şiələrin əqidələrindən xəbərsiz olduqlarından qaynaqlanır. Çünki əgər bu mövzu şiənin ibadi əməllərinin bir hissəsi olsaydı, onda gərək onların əməliyyə risalələrində və fiqhi kitablarında qeyd olunaydı. Halbuki bu mövzu barəsində şiələrin heç bir təfsir, hədis, fiqh və tarix kitablarında bir söz belə danışılmamışdır. Əksinə, şiə kitablarında deyilir ki, namaz qılanlar namazdan sonra üç dəfə əllərini qaldıraraq hər dəfə təkbir deyirlər. Mövzu daha aydın olsun deyə, şiənin tanınmış fəqihlərindən bir neçəsinin nəzərini qeyd edirik ki, sələfilərin yalanları hər kəs üçün aydın olsun.

a) Şeyx əl-Müfid (r) deyir:

فاذا سلم بما وصفناه فليرفع يديه حيال وجهه مستقبلا بظاهرهما وجهه و بباطنهما القبلة بالتكبير و يقول: الله اكبر ثم يخفض يديه الى نحو فخذيه و يرفعهما ثانية بالتكبير ثم يخفضهما و يرفعهما ثالثة بالتكبير ثم يخفضهما.

Əgər insan namazın salamını versə, vəsf etdiyimiz kimi əllərini üzünə qədər elə qaldırsın ki, əllərinin üstü üzünə tərəf, əllərin içi isə qibləyə tərəf olsun və təkbir desin. Sonra əllərini budlarının üzərinədək aşağı salsın və ikinci dəfə əllərini təkbir deyərək qaldırsın. Yenə də budlarınadək əllərini aşağı salsın. Üçüncü dəfə də təkbir deyərək əllərini qaldırsın və yenidən əllərini budlarının üzərinə qoysun!

Şeyx əl-Müfid, əl-Muqniə, s. 114, bab 9, Keyfiyyə əs-səlah və sifətuh (onlayn mənbə: 1, 2, 3)

Bu cümlələrdə görürük ki, İmamiyyə şiələrinin qədim alimlərindən olan Şeyx əl-Müfid (r) bu etiqaddan heç bir söz deməyib. Əgər bu etiqad vacib, müstəhəb və ya namazın ədəblərindən olsaydı, gərək bunu da orda zikr edəydi.

b) İbn İdris əl-Hilli (r) yazır:

و يستحب بعد التسليم و الخروج من الصلاة أن يكبر و هو جالس ثلاث تكبيرات يرفع بكل واحدة يديه الى شحمتى اذنيه ثم يرسلهما الى فخذيه.

Namazın salamını verəndən və namazı bitirdikdən sonra müstəhəbdir ki, oturan yerdə üç dəfə təkbir desin. Hər təkbirdə də əllərini qulaqlarının dibinədək qaldırsın. Sonra da əllərini budlarının üstünə qoysun!

İbn İdris əl-Hilli, Əs-Sərair, c. 1, s. 232, Bab fi əl-müstəhəbbat bəd ət-təslim (onlayn mənbə: 1, 2, 3)

c) Şəhid əl-Əvvəl də namazın təqibatının müstəhəbləri haqqında yazır:

و يستحب التعقيب مؤكدا وليبدأ بالتكبير ثلاثا رافعا بكل واحدة يديه الى أذنيه ثم التهليل و الدعاء بالمأثور و تسبيح الزهراء عليها السلام من أفضله...

Namazdan sonra təqibat təkidli müstəhəbdir. Namaz qılan əvvəldə üç dəfə təkbir desin, hər təkbirdə də üç dəfə əllərini qulaqlarına tərəf qaldırsın. Sonra təhlil (La ilahə illəllah) desin, məsur (məsumlardan yetişən) dualar oxusun. Amma Həzrət Zəhranın (ə) təsbihi bunlardan daha fəzilətlidir.

Şəhid əl-Əvvəl, əd-Durus, c. 1, s. 184, dərs 45 (onlayn mənbə: 1, 2)

Şiələrin Hz.Muhəmməd bin Abdullahın (s)

nübüvvətinə olan etiqadı

Şiələr Hz.Muhəmməd bin Abdullahın (s) nübüvvətinə etiqad bəsləyir və bunu İslam dininin rüknlərindən hesab edirlər. Şeyx ət-Tusi (r) deyir:

محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب بن هاشم نبى هذه الأمة رسول الله صلى الله عليه وآله بدليل انه ادعى النبوة و ظهر المعجز على يده كالقرآن فيكون نبيا حقا.

Muhəmməd bin Əbdullah bin Əbd əl-Müttəlib bin Haşim bu ümmətin peyğəmbəri və Allahın rəsuludur. Dəlili isə budur ki, O (s), nübuvvət iddiası etmiş və Onun (s) əlilə Quran kimi (əbədi) bir möcüzə zahir olmuşdur. Nəticədə isə O (s), haqq olaraq peyğəmbərdir.

Şeyx ət-Tusi, ər-Rəsail əl-əşər, Məsail kəlamiyyə bab ən-nubuvvəh və əl-imaməh və əl-məad, s. 96 (onlayn mənbə: 1, 2)

Əllamə əl-Hilli (r) deyir:

و ظهور معجزة القرآن و غيره مع اقتران دعوة نبينا محمد صلي الله عليه و آله وسلم يدل علي نبوته.

Peyğəmbərimizin dəvətinə yaxın olan Quran və digər möcüzlərin zahir olması Onun (s) nübuvvətinə dəlildir.

Əllamə əl-Hilli, Kəşf əl-murad fi şərh təcrid əl-etiqad, Həsənzadə Amulinin təhqiqi ilə, s. 480 (onlayn mənbə 1, 2)

Namazda şəhadəteynin (kəlimeyi-şəhadətin) vacib olması

Şiələr namazın təşəhhüdündə şəhadəteyni vacib bilir və onu bilərəkdən tərk etmək isə namazın batil olduğuna səbəb olur. Necə mümkün ola bilər ki, təşəhhüdün bir hissəsində Peyğəmbərin (s) nübüvvətinə şəhadət versinlər, lakin digər hissəsində isə Cəbrayılın (ə) vəhyi Peyğəmbərə (s) çatdırmaqda xəyanət etdiyini iddia etsinlər? Halbuki bu iki şey bir-biri ilə daban-dabana ziddir.

Tarix boyu şiə fəqihlərinin bu barədə verdiyi fətvalar və dünyanın hər yerində şiənin bu barədə etdiyi əməl bu sözə daha yaxşı şahid və vəhhabilərin boş danışıqlarına ən aydın dəlildir. Şeyx əl-Müfid (r) deyir:

وأدنى ما يجزي في التشهد أن يقول المصلي : «أشهد أن لا إله إلا الله ، وأشهد أن محمدا صلى الله عليه وآله عبده ورسوله. »

Təşəhhüddə ən az kifayət edən budur ki, namaz qılan desin: «Əşhədu ən la ilahə illəllah və əşhədu ənnə Muhəmmədən - səlləllahu əleyhi və alihi - əbduhu və rəsuluhu.»

Şeyx əl-Müfid, əl-Muqniə, s. 143 (onlayn mənbə: 1, 2, 3)

Şeyx ət-Tusi (r) deyir:

وأقل ما يجزيه من التشهد أن يقول أربعة ألفاظ : الشهادتان والصلاة على النبي محمد والصلاة على آله وصفته أن يقول ( أشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له وأشهد أن محمد عبده ورسوله اللهم صل على محمد وآل محمد )

Təşəhhüddə ən az kifayət edən budur ki, namaz qılan bu dörd ləfzi desin: Şəhadəteyn, Peyğəmbərə (s) salam göndərmək, Onun (s) ailəsinə salam göndərmək. Bunların keyfiyyəti belədir: «Əşhədu ən la ilahə illəllah, vəhdəhu la şərikə ləh. Və əşhədu ənnə Muhəmmədən əbduhu və rəsuluh. Əllahummə səlli əla Muhəmməd və ali Muhəmməd.»

Şeyx ət-Tusi, ər-Rəsail əl-əşər, s. 148 (onlayn mənbə: 1, 2)

Şeyx əl-Cəvahiri deyir:

الواجب ( السابع التشهد ) وهو لغة تفعل من الشهادة ، وهي الخبر القاطع ، وشرعا كما في جامع المقاصد الشهادة بالتوحيد والرسالة والصلاة على النبي صلى الله عليه وآله

Yeddinci vacib təşəhhüddür. Lüğət baxımından təfəəul babından olaraq şəhadət vermək modulundan tutulmuşdur. Bu da cümlədə qəti xəbər rolunu oynayır. Şəri baxımdan isə «Came əl-məqasid» kitabında gəldiyi kimi Allahın təkliyinə, Peyğəmbərin (s) risalətinə şəhadət verməkdən və Peyğəmbərə (s) salavat göndərməkdən ibarətdir.

Şeyx əl-Cəvahiri, Cəvahir əl-kəlam, c. 10, s. 245-246(onlayn mənbə: 1, 2, 3)

İndiki əsrin böyük mərceyi-təqlidləri də öz risalələrində təşəhhüdü belə yazmışlar:

Məsələ 1100: Bütün namazların ikinci rükətində, məğrib namazının üçüncü rükətində, zöhr, əsr və işa namazlarının dördüncü rükətində ikinci səcdədən sonra namaz qılan şəxs oturmalı, bədəni aram olandan sonra təşəhhüd deməlidir. Yəni belə desin: «Əşhədu ən la ilahə illəllah vəhdəhu la şərikə ləh. Və əşhədu ənnə Muhəmmədən əbduhu və rəsuluh. Əllahummə səlli əla Muhəmməd və ali Muhəmməd.»

Mərceyi təqlidlər Ayətullah əl-üzma əl-Xoyi, Ayətullah əl-üzma əl-Xomeyni, Ayətullah əl- üzma əs-Sistani, Ayətullah əl-üzma Fazil əl-Lənkərani, Ayətullahil üzma Behcət, Ayətullah əl-üzma ət-Təbrizi, Ayətullah əl-üzma Safi Gülpayiqani, Tovzih əl-məsail, Namazın vacibatı və onların hökmləri

Bu məzmunda şiənin digər fiqhi kitablarında da təşəhhüd babı qeyd olunmuşdur. Bu da məlumdur ki, şiə İslam Peyğəmbərinin (s) risalətini namazın təşəhhüdündə iqrar edir və bu məsələdə şiə alimləri icma etmişlər.

Mələklərin məsum olmalarına şiənin etiqadı

Şiə Cəbrayılın (ə) və digər mələklərin məsum olduğuna inanır. Əgər şiələr Cəbrayılın (ə) vəhyi çatdırmaqda xəyanət etdiyinə inansaydı, heç vaxt onun məsumluğunu açıq-aşkar bəyan etməzdi.

Şeyx əl-Müfid (r) yazır:

فجميع المؤمنين من الملائكة والنبيين والأئمة معصومون لأنهم متمسكون بطاعة الله تعالى

Bütün Mələklər (ə), Peyğəmbərlər (ə) və İmamlar (ə) məsumdurlar. Çünki onlar həmişə Allah-Təalaya itaət etmişlər.

Şeyx əl-Müfid, Əvail əl-məqalat, s. 135 (onlayn mənbə: 1, 2, 3)

Şeyx əs-Səduq (r) yazır:

اعتقادنا فى الانبياء و الرسل و الأئمة و الملائكة صلوات الله عليهم انهم معصومون مطهرون من كل دنس و انهم لا يذنبون ذنبا لا صغيرا و لا كبيرا ولايعصون الله ما امرهم و يفعلون مايؤمرون.

Peyğəmbərlər (ə), İmamlar (ə) və Mələklər (ə) haqqında bizim etiqadımız budur ki, onlar məsumdurlar və hər bir çirkinlikdən pakdırlar. İstər böyük, istərsə də kiçik günahları heç vaxt etməzlər. Allahın əmrlərinə asi olmaz və Allah tərəfindən onlara verilən əmri yerinə yetirərlər.

Şeyx əs-Səduq, əl-Etiqadat fi din əl-imamiyyə, Bab: əl-etiqad fi əl-ismə, s. 96 (onlayn mənbə: 1, 2, 3)

Şiələrin Cəbrayıla (ə) xüsusi ehtiramı

Tarix boyu şiə alimləri Cəbrayıla (ə) bir əmin və müqərrəb mələk kimi ehtiram etmişlər. Böyük Quran təfsirçisi Əllamə ət-Təbərsi (r) aşağıdakı ayənin təfsirində yazır:

نزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ

Ruh əl-əmin onu endirdi.

əş-Şüəra, 193

يقول : يعنى جبرئيل(عليه السلام) و هو امين وحى الله لا يغيره و لا يبدله.

Dedi: yəni Cəbrayıl (ə). O, Allahın vəhyinin əminidir və onu heç vaxt dəyişməz və başqa bir şeylə əvəzləməz.

Əllamə Təbərsi, Məcmə əl-bəyan, c. 7, s. 353 (onlayn mənbə: 1, 2, 3)

Əllamə ət-Təbatəbai (r) də bu ayənin təfsiri haqqında yazır:

المراد بالروح الامين هو جبريل ملك الوحى... و قد وصف الروح بالامين للدلالة على انه مأمون فى رسالته منه تعالى الى نبيه (صلى الله عليه وآله) لا يغير شيئا من كلامه تعالى بتبديل او تحريف بعمد او سهو او نسيان كما ان توصيفه فى آية اخرى بالقدس يشير الى ذلك.

Ruh əl-əmindən məqsəd vəhy mələyi olan Cəbrayıldır (ə)... Burada Cəbrayıl (ə) Ruhul əmin sifəti ilə vəsf olunmuşdur. Çünki O (ə), Allahdan Peyğəmbərə (s) risaləti çatdırmaqda xətadan qorunmuşdur. O (ə), Allahın kəlamında bilərəkdən, səhvən və ya unutqanlıq üzündən heç bir təhrifə yol verməmişdir. Başqa bir ayədə Onun (ə) «quddus» (müqəddəs) sifəti ilə vəsf olunması da bu məsələyə işarə edir.

Əllamə ət-Təbatəbai, əl-Mizan, c. 15, s. 316 (onlayn mənbə: 1, 2, 3)

[page]

Sələfilərin «şeytan ayələri» barəsində Peyğəmbərə (s) atdıqları iftira

Sələfilərin «şeytan ayələri» barəsində Peyğəmbərə (s) atdıqları iftira

Şiələri Cəbrayılla (ə) düşmənçilikdə ittiham edənlər görəsən özləri də bilirlərmi ki, Peyğəmbərə (s) bundan da ədəbsizcəsinə böhtan atırlar? Onlar deyirlər: Peyğəmbər (s) Şeytanın təlqin və vəsvəsələri ilə vəhyi səhv salırdı.

Bundan da böyük iftra budur ki, Şeytan küframiz sözlərini Quran ayələri adı ilə qiraət edir, lakin Peyğəmbər (s) də bu sözləri Allahın kəlamı təsəvvür edərək, onu Quran adı ilə camaata təbliğ edirdi.

Əgər Peyğəmbər (s) Cəbrayılın (ə) səsini Şeytanın batil təlqinlərindən ayıra bilmirsə, Quranın digər ayələrinin etibarı sual altına düşmürmü? İndi vəhhabilərin mötəbər kitablarında bu məsələni qeyd edirik.

Sələfilərin etimad etdiyi alimlərin

«Şeytan ayələri» barədə nəzərləri

1. İbn Teymiyyə və «Şeytan ayələri»

Hörmətli oxucuların diqqətini sələfilərin çox sevdikləri teoloqları İbn Teymiyyənin bir ayə barəsində olan dediyi sözə cəlb edirik. Belə ki, şiələrin vəhy barəsində səhvə düçar olduqları, yoxsa vəhhabilərin zəlalət çuxurunda olması aydın olsun:

وَمَآ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ وَلَا نَبِىٍّ إِلَّآ إِذَا تَمَنَّى‏ أَلْقَى الشَّيْطَنُ فِى أُمْنِيَّتِهِ. فَيَنسَخُ اللَّهُ مَا يُلْقِى الشَّيْطَنُ ثُمَّ يُحْكِمُ اللَّهُ ءَايَتِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ.

Biz səndən əvvəl elə bir rəsul (peyğəmbərliyi mələyi aşkar görməklə olan elçi) və nəbi (peyğəmbərliyi vəhyi yuxuda almaqla olan elçi) göndərməmişik ki, o, bir şey istədikdə şeytan onun istəyinə vəsvəsə qatmağa çalışmasın. Lakin Allah şeytanın etməyə çalışdığı vəsvəsəni məhv edir və sonra Öz ayələrini möhkəmləndirər. Allah (hər şeyi) bilən və hikmət sahibidir.

əl-Həcc, 52

İbn Teymiyyə yazır:

وتنازعوا هل يجوز أن يسبق على لسانه ما يستدركه الله تعالى ويبينه له بحيث لا يقره على الخطأ كما نقل أنه ألقى على لسانه صلى الله عليه وسلم تلك الغرانيق العلى وإن شفاعتهن لترتجى ثم إن الله تعالى نسخ ما ألقاه الشيطان وأحكم آياته فمنهم من لم يجوز ذلك ومنهم من جوزه إذ لا محذور فيه فإن الله تعالى «يَنْسَخُ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ ثُمَّ يُحْكِمُ اللَّهُ آيَاتِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ * لِيَجْعَلَ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ فِتْنَةً لِّلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ » .

Allahın nazil etmədiyi sözün Peyğəmbərin (s) dilinə gəlməsinin mümkün olmasında ixtilaf var. Elə olsun ki, Onun (s) xəta etməmə ehtimalı aydın görünsün. Çünki Şeytanın da Peyğəmbərə (s) təlqin və vəsvəsə etməsi nəql olunmuşdur. Belə ki, bütlərə sitayiş etmə barəsində Peyğəmbərə (s) təlqin etmiş, Lat və Üzzanın şəfaətlərinə ümid bəsləməsini Ona (s) təlqin etmişdir. Sonra Allah-Təala Şeytanın təlqinlərini məhv edir və Öz ayələrini bərqərar edərək möhkəmləndirir. İxtilaf edənlərin bir hissəsi bunun mümkün olmadığını, digərləri isə mümkün olduğunu demişlər. Çünki burda heç bir müşkül yoxdur. Çünki Allah-Təala buyurur: «Lakin Allah şeytanın etməyə çalışdığı vəsvəsəni məhv edir və sonra Öz ayələrini möhkəmləndirər. Allah (hər şeyi) bilən və hikmət sahibidir.» (Şeytana belə bir imkan verməkdən məqsəd budur) ki, şeytanın təlqin etdiklərini qəlblərində mərəz olanları sınaq vasitəsi etsin.

İbn Teymiyyə, Minhac əs-sünnə, c. 1, s. 471 (onlayn mənbə: 1, 2, 3, 4)

2. ət-Təbəri və «Şeytan ayələri»

İbn Teymiyyə ət-Təbərini böyük təfsirçilərdən hesab edir və onun təfsirində qondarma rəvayətlərin olmadığına inanır:. İbn Teymiyyə əs-Sələbinin təfsiri barəsində Əllamə əl-Hillinin nəql etdiyi mətləbi rədd edəndən sonra deyir:

و أما أهل العلم الكبار أهل التفسير مثل تفسير محمد بن جرير الطبري و بقي بن مخلد و ابن أبي حاتم و ابن المنذر و عبد الرحمن بن إبراهيم دحيم و أمثالهم فلم يذكروا فيها مثل هذه الموضوعات.

Lakin Muhəmməd ibn Cərir ət-Təbəri, Bəqi ibn Müxəlləd, İbn Əbi Hatim, İbn əl-Münzir və Əbd ər-Rəhman ibn İbrahim Duheym və digərləri kimi böyük təfsirçilər öz təfsirlərində qondarma rəvayətlər nəql etməmişlər.

İbn Teymiyyə, Minhac əs-sünnə, c. 7, s. 13 (onlayn mənbə: 1, 2, 3, 4)

كتفسير ابن جريج و سعيد بن أبي عروبة و عبد الرزاق و عبد بن حميد و أحمد و إسحاق و تفسير بقي بن مخلد و ابن جرير الطبري و محمد بن أسلم الطوسي و ابن أبي حاتم و أبي بكر بن المنذر و غيرهم من العلماء الأكابر الذين لهم في الإسلام لسان صدق و تفاسيرهم متضمنة للمنقولات التي يعتمد عليها في التفسير.

İbn Cüreyc, Səid ibn Əbi Ərubə, Əbd ər-Rəzzaq, Əbd ibn Humeyd, Əhməd, İshaq, Bəqi ibn Müxəlləd, İbn Cərir ət-Təbəri, Muhəmməd İbn Müslim ət-Tusi, İbn Əbi Hatim, Əbu Bəkr ibn əl-Münzir və İslamda doğru danışan digər böyük təfsirçilərin təfsirləri etimadlı rəvayətləri özündə toplamışdır.

İbn Teymiyyə, Minhac əs-sünnə, c. 7, s. 178-179 (onlayn mənbə: 1, 2, 3, 4)

ət-Təbəri öz təfsirində belə nəql edir:

عن محمد بن كعب القرظي قال : لما رأى رسول الله ( ص ) تولي قومه عنه ، وشق عليه ما يرى من مباعدتهم ما جاءهم به من عند الله ، تمنى في نفسه أن يأتيه من الله ما يقارب به بينه وبين قومه . وكان يسره ، مع حبه وحرصه عليهم ، أن يلين له بعض ما غلظ عليه من أمرهم ، حين حدث بذلك نفسه وتمنى وأحبه ، فأنزل الله : والنجم إذا هوى ما ضل صاحبكم وما غوى فلما انتهى إلى قول الله : أفرأيتم اللات والعزى ومناة الثالثة الأخرى ألقى الشيطان على لسانه ، لما كان يحدث به نفسه ويتمنى أن يأتي به قومه : تلك الغرانقة العلى ، وإن شفاعتهن لترتجي . فلما سمعت ذلك قريش فرحوا وسرهم ، وأعجبهم ما ذكر به آلهتهم ، فأصاخوا له ، والمؤمنون مصدقون نبيهم فيما جاءهم به عن ربهم ، ولا يتهمونه على خلط ولا وهم ولا زلل . فلما انتهى إلى السجدة منها وختم السورة ، سجد فيها ، فسجد المسلمون بسجود نبيهم ، تصديقا لما جاء به واتباعا لامره ، وسجد من في المسجد من المشركين من قريش وغير هم لما سمعوا من ذكر آلهتهم ، فلم يبق في المسجد مؤمن ولا كافر إلا سجد إلا الوليد بن المغيرة ، فإنه كان شيخا كبيرا فلم يستطع ، فأخذ بيده حفنة من البطحاء فسجد عليها . ثم تفرق الناس من المسجد ، وخرجت قريش وقد سرهم ما سمعوا من ذكر آلهتهم ، يقولون : قد ذكر محمد آلهتنا بأحسن الذكر ، وقد زعم فيما يتلو أنها الغرانيق العلي وأن شفاعتهن ترتضي وبلغت السجدة من بأرض الحبشة من أصحاب رسول الله ( ص ) ، وقيل : أسلمت قريش . فنهضت منهم رجال ، وتخلف آخرون . وأتى جبرائيل النبي ( ص ) ، فقال : يا محمد ماذا صنعت ؟ لقد تلوت على الناس ما لم آتك به عن الله ، وقلت ما لم يقل لك فحزن رسول الله ( ص ) عند ذلك ، وخاف من الله خوفا كبيرا ، فأنزل الله تبارك وتعالى عليه وكان به رحيما يعزيه ويخفض عليه الامر ويخبره أنه لم يكن قبله رسول ولا نبي تمنى كما تمنى ولا أحب كما أحب إلا والشيطان قد ألقى في أمنيته كما ألقى على لسانه ( ص ) ، فنسخ الله ما ألقى الشيطان وأحكم آياته ، أي فأنت كبعض الأنبياء والرسل فأنزل الله : وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي إلا إذا تمنى ألقى الشيطان في أمنيته . . . الآية . فأذهب الله عن نبيه الحزن ، وأمنه من الذي كان يخاف ، ونسخ ما ألقى الشيطان على لسانه من ذكر آلهتهم أنها الغرانيق العلى وأن شفاعتهن ترتضي.

Muhəmməd ibn Kəb Qərəzinin belə dediyi nəql olunur: Peyğəmbərin (s) qövmü Ondan (s) üz döndərən zaman bu ayrılıq Həzrətə (s) ağır gəldi və Allahdan istədi ki, Özü (s) ilə qövmü arasında olan bu ayrılıq azalsın. Halbuki, Həzrət (s) onları çox istəyirdi (və onların Həzrətə (s) yaratdığı çətinliklər Ona (s) şirin gəlirdi). Lakin onların Həzrət (s) üçün yaratdığı çətinliklər müəyyən qədər azalanda Həzrət (s) bundan xoşhal olurdu. Sonra Nəcm surəsi nazil oldu. «Belə isə mənə (ərəb qəbilələrinin iki böyük bütü olan) Lat və Üzzadan xəbər verin. Həmçinin (ərəblərin qondarma mələk şəklindəki məşhur bütlərinin) üçüncü(sü olan) digər bir büt – Mənatdan! (Bunlar Allahın şərikləridirlər?!)» ayələrinə çatanda Həzrətin (s) öz-özünə dediyi və bu dediklərinin öz qövmü üçün nazil olmasını istəməsi səbəbinə Şeytan Həzrətə (s) bu sözləri təlqin etdi: «Onlar uca məqamlı bütlərdir və onların şəfaət edəcəyinə ümid var.» Peyğəmbər (s) də ayələrin ardınca bu sözləri öz qövmünə dedi.

Bu sözləri eşidən Qureyşlilər çox şad oldular. Onların allahları barəsində deyilən bu xoş sözləri eşidən Qureyşlilər Peyğəmbərin (s) sözlərinə qulaq asmağa başladılar. Möminlər də Peyğəmbəri (s) təsdiq etdilər və Onu (s) dəli olmaqda, səhv etməkdə ittiham etmədilər. Peyğəmbər (s) surənin səcdə hissəsinə çatanda surəni bitirib səcdəyə getdi. Müsəlmanlar da elə bu səbəbə səcdəyə getdilər. Çünki Həzrətin (s) gətirdiyini qəbul edir və Onun (s) göstərişlərinə tabe olurdular. Qureyşdən olanlar və digərləri öz bütlərinin adını eşidən kimi səcdəyə getdilər. Nəticədə məsciddə olan bütün mömin və kafirlər səcdəyə getdilər. Lakin Vəlid ibn Müğeyrə çox qoca olduğundan səcdəyə gedə bilmədi, amma yerdən bir az torpaq götürüb ona səcdə elədi. Sonra camaat məsciddən çıxdı. Qureyşlilər də məsciddən çıxdı və öz bütləri haqqında eşitdiklərinə görə sevinirdilər və belə deyirdilər: Muhəmməd (s) bizim allahlarımızı ən yaxşı yolla yad elədi.

Şeytanın bu təlqin etdiyi sözlərin Allahın ayələri olduğu güman edilirdi. Hətta bu səcdənin xəbəri Həbəşistanda olan Peyğəmbərin (s) səhabələrinə də çatdı və bəziləri dedi ki, Qureyş müsəlman olub. Onlardan bəziləri qayıtmağa hazırlaşdı, digərləri isə qaldılar. Cəbrayıl (ə) Peyğəmbərə (s) nazil olub dedi: «Ya Muhəmməd, sən nə etdin? Allah tərəfindən sənə gətirmədiyim sözləri camaat üçün oxudun. Sənə demədiklərimi sən dedin.» Bu zaman Peyğəmbər (s) kədərləndi və Allahdan şiddətli şəkildə qorxdu. Sonra Allah-Təala Ona (s) bu ayəni nazil etdi və Ona (s) təskinlik verdi. Məsələni Onun (s) üçün kiçik cilvələndirdi. Allah-Təala Həzrətə (s) belə xəbər verdi: «Biz səndən əvvəl elə bir rəsul (peyğəmbərliyi mələyi aşkar görməklə olan elçi) və nəbi (peyğəmbərliyi vəhyi yuxuda almaqla olan elçi) göndərməmişik ki, o, bir şey istədikdə şeytan onun istəyinə vəsvəsə qatmağa çalışmasın. Lakin Allah şeytanın etməyə çalışdığı vəsvəsəni məhv edir və sonra Öz ayələrini möhkəmləndirər. Allah (hər şeyi) bilən və hikmət sahibidir.» Həzrətin (s) istədiyini Allah da istədi.

Nəticədə Allah-Təala Öz Rəsulundan (s) qəm-qüssəni götürdü və Onu (s) qorxduğu şeydən amanda qərarlaşdırdı. Şeytanın da Peyğəmbərin (s) dilinə təlqin etdiyi sözləri nəsx etdi.

İbn Cərir ət-Təbəri, Cami əl-bəyan, c. 18, s. 663-664, Nəcm surəsinin 53-cü ayəsinin təfsiri (onlayn mənbə 1, 2, 3, 4)

3. əs-Suyuti və səhih sənədlərlə nəql etdiyi «şeytan ayələri»

وأخرج البزار والطبراني وابن مردويه والضياء في المختارة بسند رجاله ثقات من طريق سعيد بن جبير عن ابن عباس قال إن رسول الله صلى الله عليه وسلم قرأ أفرأيتم اللات والعزى ومنات الثالثة الأخرى تلك الغرانيق العلى وان شفاعتهن لترتجي ففرح المشركون بذلك وقالوا قد ذكر آلهتنا فجاء جبريل فقال اقرأ على ما جئتك به فقرأ أفرأيتم اللات والعزى ومنات الثالثة الأخرى تلك الغرانيق العلى وان شفاعتهن لترتجي فقال ما أتيتك بهذا هذا من الشيطان فأنزل الله وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي إلا إذا تمنى ألقى الشيطان في أمنيته فينسخ الله ما يلقي الشيطان ثم يحكم الله آياته.

əl-Bəzzar, ət-Təbərani, İbn Mərdəveyh və əz-Ziya «əl-Muxtarə» kitabında raviləri siqə (güvənilən) olan sənədlə Səid ibn Cübeyrin yolu ilə İbn Abbasın belə dediyini nəql edirlər: Peyğəmbər (s) bu ayələri belə oxudu: «Belə isə mənə (ərəb qəbilələrinin iki böyük bütü olan) Lat və Üzzadan xəbər verin. Həmçinin (ərəblərin qondarma mələk şəklindəki məşhur bütlərinin) üçüncü(sü olan) digər bir büt – Mənatdan! (Bunlar Allahın şərikləridirlər?!)» «Onlar uca məqamlı bütlərdir və onların şəfaət edəcəyinə ümid var.»

Müşriklər də sevinərək belə dedilər: «Bizim allahlarımızı gözəl şəkildə yad etdi.» Sonra Cəbrayıl (ə) nazil olub dedi: «Sənə nazil etdiyim kimi oxu!» Peyğəmbər (s) əvvəl oxuduğu kimi oxudu. Cəbrayıl (ə) dedi: «Bunları mən sənə nazil etməmişəm, bunlar Şeytan tərəfindəndir.» Sonra Allah bu ayəni nazil etdi: «Biz səndən əvvəl elə bir rəsul (peyğəmbərliyi mələyi aşkar görməklə olan elçi) və nəbi (peyğəmbərliyi vəhyi yuxuda almaqla olan elçi) göndərməmişik ki, o, bir şey istədikdə şeytan onun istəyinə vəsvəsə qatmağa çalışmasın. Lakin Allah şeytanın etməyə çalışdığı vəsvəsəni məhv edir və sonra Öz ayələrini möhkəmləndirər. Allah (hər şeyi) bilən və hikmət sahibidir.»

əs-Suyuti, əd-Durr əl-mənsur, c. 6, s. 67 (onlayn mənbə: 1, 2)

وأخرج ابن جرير وابن المنذر وابن أبي حاتم وابن مردويه بسند صحيح عن سعيد بن جبير قال قرأ رسول الله صلى الله عليه وسلم بمكة النجم فلما بلغ هذا الموضع أفرأيتم اللات والعزى ومنات الثالثة الأخرى ألقى الشيطان على لسانه تلك الغرانيق العلى وان شفاعتهن لترتجي قالوا ما ذكر آلهتنا بخير قبل اليوم فسجد وسجدوا ثم جاءه جبريل بعد ذلك قال أعرض على ما جئتك به فلما بلغ تلك الغرانيق العلى وان شفاعتهن لترتجي قال له جبريل لم آتك بهذا هذا من الشيطان فأنزل الله وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي إلا إذا تمنى ألقى الشيطان في أمنيته فينسخ الله ما يلقي الشيطان ثم يحكم الله آياته.

İbn Cərir, İbn əl-Münzir, İbn Əbi Hatim və İbn Mərdəveyh səhih sənədlə Səid ibn Cübeyrdən belə nəql edirlər: Peyğəmbər (s) Məkkədə Nəcm surəsini oxudu. «Belə isə mənə (ərəb qəbilələrinin iki böyük bütü olan) Lat və Üzzadan xəbər verin. Həmçinin (ərəblərin qondarma mələk şəklindəki məşhur bütlərinin) üçüncü(sü olan) digər bir büt – Mənatdan! (Bunlar Allahın şərikləridirlər?!)» ayələrinə çatanda Şeytan bu sözləri Onun (s) dilinə təlqin etdi: «Onlar uca məqamlı bütlərdir və onların şəfaət edəcəyinə ümid var.» Müşriklər dedilər: «Muhəmməd (s) bundan əvvəl bizim bütlərimizi belə gözəl yad etmirdi.» Sonra Peyğəmbər (s) və müşriklər səcdə etdilər. Bundan sonra Cəbrayıl (ə) Peyğəmbərin (s) yanına gəlib dedi: «Sənə gətirdiyim ayələri oxu!» Peyğəmbər (s) ayələri oxuyub «Onlar uca məqamlı bütlərdir və onların şəfaət edəcəyinə ümid var» sözlərinə yetişəndə Cəbrayıl (ə) dedi: Mən bu sözləri sənə gətirməmişəm. Bunlar Şeytanın sözləridir.» Sonra Allah bu ayəni nazil etdi: « Biz səndən əvvəl elə bir rəsul (peyğəmbərliyi mələyi aşkar görməklə olan elçi) və nəbi (peyğəmbərliyi vəhyi yuxuda almaqla olan elçi) göndərməmişik ki, o, bir şey istədikdə şeytan onun istəyinə vəsvəsə qatmağa çalışmasın. Lakin Allah şeytanın etməyə çalışdığı vəsvəsəni məhv edir və sonra Öz ayələrini möhkəmləndirər. Allah (hər şeyi) bilən və hikmət sahibidir.»

əs-Suyuti, əd-Durr əl-mənsur, c. 4, s. 67 (onlayn mənbə: 1, 2)

4. «Şeytan ayələri» Səhih əl-Buxaridə

عن ابن عباس أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم سَجَدَ بِالنَّجْمِ وَسَجَدَ مَعَهُ الْمُسْلِمُونَ وَالْمُشْرِكُونَ وَالْجِنُّ وَالإِنْسُ. وَرَوَاهُ ابْنُ طَهْمَانَ عَنْ أَيُّوبَ.

İbn Abbasdan belə belə nəql edilir: Peyğəmbər (s) ən-Nəcm surəsini oxuyaraq səcdə etdi. Müsəlmanlar, müşriklər, insanlar və cinlər də Onunla (s) birlikdə səcdə etdilər. Bu hədisi İbn Təhman Əyyubdan rəvayət etmişdir.

əl-Buxari, əl-Cami əs-Səhih, c. 2, s. 41, h. 1071, Kitab sucud əl-Quran, bab 5 – Bab sucud əl-muslimin məə əl-muşrikin; (onlayn mənbə: 1, 2) həmçinin c. 6, s. 142, h. 4862, Kitab ət-təfsir, bab 4 – Bab fəscudu lillah vəbudu (onlayn mənbə: 1, 2)

əl-Buxarinin şərhçilərindən olan İbn Bəttal buna etiraz edərək deyir:

فقال: إن أراد البخاري الاحتجاج لابن عمر بسجود المشركين فلاحجّة فيه؛ لأنّ سجودهم لم يكن على وجه العبادة وإنّما كان لما ألقى الشيطان.

(İbn Bəttal) dedi: Əgər Buxarinin məqsədi müşriklərin səcdəsi barəsində İbn Ömərin dəlilidirsə, bunun heç bir etibarı yoxdur. Çünki onların səcdəsi ibadət üzündən deyil, Şeytanın təlqin etməsi üzündən olmuşdur.

İbn Həcər əl-Əsqəlani, Fəth əl-Bari, c. 2, s. 554 (onlayn mənbə: 1, 2)

5. «Şeytan ayələri» barəsində İbn Həcər əl-Əsqəlaninin nəzəri

İbn Həcər Şeytan ayələri barəsində olan rəvayətləri nəql edəndən sonra deyir:

لكن كثرة الطرق تدل على أن للقصة أصلاً مع أنّ لها طريقين آخرين مرسلين رجالهما على شرط الصحيحين.

Lakin bir çox rəvayətlər bu hadisənin olmasını sabit edir. Bununla belə, bu barədə iki mürsəl rəvayət mövcuddur. Amma bu iki rəvayətin raviləri «Səhiheyn»in rəvayətlərinin səhih olma şərtlərinə malikdir.

... وجميع ذلك لا يتمشى على القواعد فإن الطرق إذا كثرت وتباينت مخارجها دل ذلك على أن لها أصلا وقد ذكرت أن ثلاثة أسانيد منها على شرط الصحيح وهي مراسيل.

... Bu rəvayətlərin hamısı bəlkə də rical qanunları ilə uyğun gəlmir. Lakin bir rəvayətin sənədləri çox və bir-birilə fəqli olarsa, bu, rəvayətin həqiqətinin nişanəsidir. Bunu da xatırladaq ki, bu rəvayətin sənədlərinin üçü «əs-Səhih»in şərtləri ilə müvafiqdir.

İbn Həcər əl-Əsqəlani, Fəth əl-Bari, c. 8, s. 439, Surə əl-Həcc (onlayn mənbə: 1, 2)

Onu da qeyd edək ki, bəzi əhli-sünnə alimləri bu hədisə şiddətlə qarşı çıxıblar. Ona görə əhli-sünnə qardaşlarımıza bildirmək istəyirik ki, bu sadəcə şiələrin irad və tənqidi deyil.

[page]

«Şeytan ayələri» hədisi barəsində şiə alimlərinin rəyi

Əllamə ət-Təbatəbai yazır:

الرواية مروية بطرق عديدة عن ابن عباس وجمع من التابعين وقد صحّحها جماعة منهم الحافظ ابن حجر . لكن الأدلة القطعية على عصمته صلى الله عليه وآله وسلم تكذب متنها وإن فرضت صحّة سندها فمن الواجب تنزيه ساحته المقدسة عن مثل هذه الخطيئة مضافا إلى أن الرواية تنسب إليه صلى الله عليه وآله وسلم أشنع الجهل وأقبحه فقد تلى (تلك الغرانيق العلى وإن شفاعتهن لترتجي) وجهل أنه ليس من كلام الله ولا نزل به جبريل ، وجهل أنه كفر صريح يوجب الارتداد ودام على جهة حتى سجد وسجدوا في آخر السورة ولم يتنبه ثم دام على جهله حتى نزل عليه جبريل وأمره أن يعرض عليه السورة فقرأها عليه وأعاد الجملتين وهو مصر على جهله حتى أنكره عليه جبريل ثم أنزل عليه آية تثبت نظير هذا الجهل الشنيع والخطيئة الفضيحة لجميع الأنبياء والمرسلين وهي قوله : (وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي إلا إذا تمنى ألقى الشيطان في أمنيته) .

Bu rəvayət İbn Abbas və bir qrup tabeindən bir neçə yolla rəvayət olunmuşdur. Tabeindən bir qrupu və o cümlədən Hafiz ibn Həcər də bu rəvayəti səhih bilmişlər. Lakin Həzrətin (s) ismətinə olan qəti dəlillər bu rəvayətin sənədi səhih olsa belə, onun mətnini təkzib edir. Bizə o dəlillərin hökmü lazımdır ki, biz o Həzrətin (s) məqamını belə xətalardan münəzzəh bilək. Bundan əlavə, bu rəvayət cəhalətin ən qəbahətli cəhətini o Həzrətə (s) nisbət verir. Belə ki, Həzrət (s) (nəuzubillah – müt.) «Onlar uca məqamlı bütlərdir və onların şəfaət edəcəyinə ümid var» sözlərini oxuyur, lakin bu sözlərin Allahın kəlamı olduğunu, onları Cəbrayılın (ə) gətirdiyini və bunların açıq-aşkar küfrə, dindən çıxmağa səbəb olduğunu bilmir. Həzrətin (s) nadanlığı (nəuzubillah – müt.) surə bitənədək davam etdi. Sonda Həzrət (s) və məsciddə olanlar səcdə etdilər. Lakin hələ də Həzrət (s) öz xətasını (nəuzubillah – müt.) anlamamışdı. Axırda Cəbrayıl (ə) gəldi və Həzrətə (s) surəni oxumağı əmr etdi. Həzrət (s) də oxuyarkən yenə o sözləri ayələrin içində işlətdi. O zaman Cəbrayıl (ə) dedi ki, mən bu sözləri nazil etməmişəm. Bundan da pisi budur ki, Cəbrayılın (ə) nazil etdiyi bu ayə bütün peyğəmbərlərin qəbahətlərini, cəhalətlərini və küfrünü isbat edir. Bu ayəni aşağıda qeyd edirik: «Biz səndən əvvəl elə bir rəsul (peyğəmbərliyi mələyi aşkar görməklə olan elçi) və nəbi (peyğəmbərliyi vəhyi yuxuda almaqla olan elçi) göndərməmişik ki, o, bir şey istədikdə şeytan onun istəyinə vəsvəsə qatmağa çalışmasın. Lakin Allah şeytanın etməyə çalışdığı vəsvəsəni məhv edir və sonra Öz ayələrini möhkəmləndirər. Allah (hər şeyi) bilən və hikmət sahibidir.»

وبذلك يظهر بطلان ما ربما يعتذر دفاعا عن الحديث بأن ذلك كان سبقا من لسان دفعة بتصرف من الشيطان سهوا منه عليه السلام وغلطا من غير تفطن . فلا متن الحديث على ما فيه من تفصيل الواقعة ينطبق على هذه المعذرة ، ولا دليل العصمة يجوز مثل هذا السهو والغلط .

Burdan aydın olur ki, bu hədisi müdafiə etmək üçün gətirdikləri üzr batildir və üzrü günahından böyükdür. O da budur: «bu cümlə Həzrətin (s) dilində var idi, lakin Şeytan onu istifadə etdi, nəticədə də Həzrət (s) səhvə düçar oldu.» Nə hədisin mətni bu üzrə aid olur, nə də ismətin dəlilləri bu xətanı peyğəmbərlər üçün qəbul edir.

على أنه لو جاز مثل هذا التصرف من الشيطان في لسانه صلى الله عليه وآله وسلم بإلقاء آية أو آيتين في القرآن الكريم لارتفع الامن عن الكلام الإلهي فكان من الجائز حينئذ أن يكون بعض الآيات القرآنية من إلقاء الشيطان ثم يلقي نفس هذه الآية (وما أرسلنا من ن رسول ولا نبي) الآية فيضعه في لسان النبي وذكره فيحسبها من كلام الله الذي نزل به جبريل كما حسب حديث الغرانيق كذلك فيكشف بهذا عن بعض ما ألقاه وهو حديث الغرانيق سترا على سائر ما ألقاه .

Bundan əlavə əgər Şeytan Peyğəmbərin (s) dilindən belə istifadə edirsə, bir və ya iki Qurana aid olmayan ayəni Quran ayəsi ünvanı ilə Peyğəmbərin (s) dilinə gətirirsə, onda Allahın bütün kəlamları öz etimadını itirir. Demək, bəzilərinin Quranın bəzi ayələrinin Şeytanın təlqini olması ehtimalını verməsi mümkündür. Peyğəmbər (s) də Şeytanın ayələrini ilahi ayə hesab etdiyi kimi bu ayələri də Quran ayəsi hesab edir. Yuxarıda dediyimiz ayə Şeytanın təlqin etdiyi ayələrin yalanını ortaya çıxararaq qalanlarının üstünü örtür.

أو يكون حديث الغرانيق من الكلام الله وآية (وما أرسلنا من قبلك من رسول ولا نبي) الخ ، وجميع ما ينافي الوثنية من كلام الشيطان ويستر بما ألقاه من الآية وأبطل من حديث الغرانيق على كثير من إلقاءاته في خلال الآيات القرآنية ، وبذلك يرتفع الاعتماد والوثوق بكتاب الله من كل جهة وتلغو الرسالة والدعوة النبوية بالكلية جلت ساحة الحق من ذلك .

Yaxud da ehtimal var ki, bu bütlər haqqında olan şeytanın təlqin etdiyi ayələr Allah kəlamıdır və yuxarıda qeyd etdiyimiz və bütpərəstliklə müxalif olan hər ayə Şeytanın təlqinidir. Belə olan surətdə yuxarıdakı ayə bütlər haqqında olan Şeytanın təlqinlərini batil edir və həqiqətdə Şeytanın təlqini fərz olunan bütün ayələrin üstünü örtür. Bu surətdə də Quran bütünlüklə öz etibarını itirir və nübüvvətin dəvəti ləğv olunur. Lakin Allah belə şeylərdən daha münəzzəhdir.

Əllamə ət-Təbatəbai, əl-Mizan fi təfsir əl-Quran, c.14, s.396-397 (onlayn mənbə: 1, 2)

Ayətullah Məkarim əş-Şirazi bu ayələr barədə öz təfsirində geniş söz açmışdır. O yazır:

Əhli-sünnənin bəzi kitablarında İbn Abbasdan təəccüb doğuran rəvayətlər nəql olunmuşdur. Belə ki, Peyğəmbər (s) Məkkədə Nəcm surəsini oxumağa başladı. Bütlərin adı çəkilən ayələrə çatanda (Belə isə mənə (ərəb qəbilələrinin iki böyük bütü olan) Lat və Üzzadan xəbər verin. Həmçinin (ərəblərin qondarma mələk şəklindəki məşhur bütlərinin) üçüncü(sü olan) digər bir büt – Mənatdan! (Bunlar Allahın şərikləridirlər?!) Şeytan bu iki cümləni Həzrətin (s) dilinə gətirdi:

تلك الغرانيق العلى، و ان شفاعتهن لترتجى!

«Onlar uca məqamlı bütlərdir və onların şəfaət edəcəyinə ümid var.»

Bu zaman müşriklər xoşhal oldular və dedilər: İndiyədək Muhəmməd (s) bizim allahlarımızın adını belə yaxşılıqla çəkməmişdi. Bu zaman Peyğəmbər (s) səcdə etdi, onlar da səcdə etdilər. Cəbrayıl (ə) nazil oldu və Peyğəmbərə (s) bu iki cümləni Ona (s) nazil etmədiyini bildirdi. Bunlar Şeytanın təlqinlərindən idi. Bu yerdə bu ayələr nazil oldu: «Biz səndən əvvəl elə bir rəsul (peyğəmbərliyi mələyi aşkar görməklə olan elçi) və nəbi (peyğəmbərliyi vəhyi yuxuda almaqla olan elçi) göndərməmişik ki, o, bir şey istədikdə şeytan onun istəyinə vəsvəsə qatmağa çalışmasın. Lakin Allah şeytanın etməyə çalışdığı vəsvəsəni məhv edir və sonra Öz ayələrini möhkəmləndirər. Allah (hər şeyi) bilən və hikmət sahibidir.» Bu ayələr Peyğəmbərə (s) və möminlərə bir xəbərdarlıq idi.

Peyğəmbərin (s) proqramlarını zəiflətmək üçün bəhanə axtaran İslam düşmənləri bu hadisəni dəbdəbə ilə çox sayda nəql etmişlər və ona müxtəlif bər-bəzəklər də vermişlər. Amma nişanələr bunu göstərir ki, bu saxta bir hədisdir. Şeytansifətlər Quranı və Peyğəmbərin (s) hədislərini etibarsız göstərmək üçün bu hədisi qondarmışlar.

1. Çünki təhqiqatçıların dediyinə əsasən, bu hədisin raviləri müvəssəq deyidir və zəifdir. Eyni zamanda, bu hədisin İbn Abbasdan nəql olunması da heç cür məlum deyildir. Muhəmməd ibn İshaqın dediyinə görə, bu hədis zındıqların düzəltdiyi qondarma bir hədisdir və o, bu barədə ayrıca bir kitab yazmışdır.

2. Nəcm surəsinin nazil olması, sonra da Peyğəmbərin (s) və müsəlmanların səcdə etməsi barəsində müxtəlif kitablarda bir çox rəvayətlər nəql olunmuşdur. Lakin bu hədislərin heç birində bu bütlər əfsanəsi haqqında söz deyilməmişdir. Bu onu göstərir ki, bu cümlə sonradan o hədisə əlavə edilmişdir.

3. Nəcm surəsinin ilk ayələri bu xurafatı açıq-aşkar batil edir:

وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى‏ إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحى

O, (Qur’anın və ilahi tapşırıqların çatdırılmasında) əsla nəfsi istəkləri ilə danışmır. Dedikləri yalnız, (yuxarı aləmdən) ona ilham olunan vəhydir.

Bu ayə yuxarıdakı əfsanə ilə necə uyğun gələ bilər?

4. Bu surədə bütlərin adı çəkilən ayələrdən sonrakı ayələrin hamısı bu bütləri məzəmmət edir, onların pis və alçaq olduqlarını açıq-aşkar bəyan edir:

إِنْ هِيَ إِلَّا أَسْماءٌ سَمَّيْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ ما تَهْوَى الْأَنْفُسُ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدى‏

(Məbud, Allaha yaxınlaşdıran və şəfaətçi adlandırılan) bu bütlər sizin və atalarınızın (onlara) qoyduğunuz quru adlardan başqa bir şey deyildirlər. Allah onlar(ın haqq olmaların)a dair əsla bir dəlil-sübut nazil etməmişdir. (Bəli,) onlar yalnız gümana və nəfsi istəklərə tabe olurlar, halbuki Rəbbləri tərəfindən onlara hidayət vasitəsi (Qur'an və Peyğəmbər) gəlmişdir.

Bu cür ciddi məzəmmətlərlə dolu olan ayələrdən əvvəlki ayələr necə ola bilər ki, bütləri tərifəlayiq hesab etsin? Bundan əlavə, Quran açıq-aşkar bildirir ki, Allah-Təala Quranı hər cür təhrif və azğınlıqdan qoruyur. Hicr surəsinin 9-cu ayəsində deyilir:

إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ

Həqiqətən bu zikri (Qur’anı) Biz nazil etdik və şübhəsiz, onu (təhrifdən, nəsx olunmaqdan və müddətinin sona çatmasından) Biz Özümüz qoruyarıq.

5. Peyğəmbərin (s) büt və bütpərəstlərlə mübarizəsi mübarək ömrünün sonunadək amansız və davamlı idi. Həzrət (s) əməldə göstərirdi ki, büt və bütpərəstlərin müqabilində ən ağır şəraitdə belə heç bir sülh sazişi qəbul etmirdi. Belə olan halda, necə ola bilər ki, belə sözlər Həzrətin (s) dilinə gəlsin?

6. Peyğəmbəri (s) Allah tərəfindən gəldiyini hesab etməyənlər və müsəlman olmayanlar belə o Həzrəti (s) mütəfəkkir və tədbiri sayəsində böyük qələbələrə imza atan tədbirli bir insan hesab ediblər. Əsl şüarı “La ilahə illəllah” olan, şirkə, bütpərəstliyə qarşı amansız mübarizə aparan, bu barədə heç bir sazişə hazır olmadığını bildirən bir kəs necə ola bilər ki, belə bir əsas proqramı boşlayıb müşriklərin bütlərini tərifləsin?

Bütün bunlardan bu aydın oldu ki, bu büt tərifləmək məsələsi saxta bir məsələdir. İslam düşmənlərinin Quranın dəyərini zəiflətmək üçün düzəltdikləri əfsanədən ibarətdir.

Təfsir Nümunə, c. 14, s. 144 (onlayn mənbə 1, 2)

Həmçinin yazır:

Əlbəttə bəzi təfsirçilər bu hədisə bəraət qazandırmışlar. Belə ki, bu hədisi düz hesab etsək belə oxunmalı bir hədisdir. Belə nəql edirlər ki, Peyğəmbər (s) Quran ayələrini yavaş səslə oxuyurdu. Bəzən də o ayələrin arasında bir az sakit qalırdı ki, camaatın qəlbi o ayələri daha yaxşı həzm etsin. Nəcm surəsinin ayələrini oxuyan zaman (Belə isə mənə (ərəb qəbilələrinin iki böyük bütü olan) Lat və Üzzadan xəbər verin. Həmçinin (ərəblərin qondarma mələk şəklindəki məşhur bütlərinin) üçüncü(sü olan) digər bir büt – Mənatdan! (Bunlar Allahın şərikləridirlər?!) ayələrinə çatanda şeytansifətlərin bəzisi (müşriklər) fürsətdən istifadə edərək bu arada «Onlar uca məqamlı bütlərdir və onların şəfaət edəcəyinə ümid var» kəlmələrini xüsusi səslə dedilər ki, Peyğəmbərlə (s) səs-səsə verib camaatı çaşdırsınlar. Lakin sonrakı ayələr onlara yaxşı cavab verdi və bütpərəstliyi şiddətli şəkildə qınadı.

Burdan aydın olur ki, müşriklərin Peyğəmbər (s) üçün yaratdıqları çətinliklərin aradan qalxması üçün bir növ yumşaqlığı kimi və Həzrətin (s) də müşriklərin İslama meyl etməsini istəməsi kimi bu hədisi təfsir edənlər böyük bir səhvə yol veriblər. Bu onu göstərir ki, bu hədisi belə yozmağa çalışanlar bütlərin və bütpərəstlərin müqabilində İslamın və Peyğəmbərin (s) mövqeyini dərk etməmişlər. Tarixi sənədlər də bunu göstərir ki, düşmənlər nəyin bahasına olursa olsun Peyğəmbərin (s) bu işlə razı olmasına çalışsalar da, Həzrət (s) qəbul etməmiş və bir an belə Öz (s) proqramından üz döndərməmişdir. Bunu düşmənlər görməmiş və ya özlərini cahilliyə vurmuşlar.

Təfsir Nümunə, c. 14, s. 142 (onlayn mənbə 1, 2)

Xahiş edirik ki, Peyğəmbərə (s) qarşı edilən bu cürətə cavab versinlər və nə vaxtsa mövcud olmuş əl-Ğurabiyyə firqəsinin inancını On iki imamşı şiələrin adına yazıb böhtan atmaqdan əl çəksinlər. Təəccüblü burasıdır ki, sələfilər necə öz alimlərinin rəylərini qırağa qoyub on iki imamçı şiə kitablarında olmayan bu cür yalanların arxasınca düşüblər.

Son olaraq, Qurani-Kərimin Hicr və Haqqə surələrindən bir neçə ayəni qeyd edirik ki, bəlkə düşünənlər üçün faydalı oldu.

(İblis) dedi: “Ey Rəbbim! Sən məni yoldan çıxartdığına görə, mən də yer üzündə onlara (pis işləri) gözəl göstərib onların hamısını azdıracağam. Yalnız Sənin sadiq qullarından başqa”.

(Allah) dedi: “Bu, Mənə tərəf gətirib çıxaran düz yoldur. Şübhəsiz ki, qullarım üzərində sənin heç bir hökmün yoxdur. Yalnız sənə uyan azğınlar istisnadır”.

Hicr 39-42

Əgər (Muhəmməd peyğəmbər) bəzi sözləri özündən uydurub Bizə aid etsəydi, biz onu sağ əlindən yaxalayar, sonra da şah damarını kəsərdik.

Haqqə, 44-46

Tərcümə etdi: Fərhad Mirzə

Redaktə, ixtisar və əlavələr: 313news.net